AYDIN HASAN- Türkiye’nin etraf denizlerindeki hak ve menfaatlerini korumak ve gelecekte denizlerdeki faaliyetlerinin çevresel tesirlerini daha güzel değerlendirip, deniz alanlarından azami seviyede yararlanabilmek hedefiyle başladığı Deniz Mekansal Planlama (DMP) çalışmasında en son evreye gelindi. Türkiye Deniz Mekansal Planlama Platformu tarafından oluşturulan harita ile Türkiye’nin denizdeki hudutları bilimsel usul ve milletlerarası hukuk kurallarına nazaran belirlendi. Yunanistan ile Türkiye ortasında bir dizi ihtilafın bulunduğu Ege Denizi’nde ise ana karalar ortası ‘ortay hat’ hudut olarak alındı. Mavi Vatan haritasının devleti bağlayan resmi bir deniz yetki alanı sonu oluşturmadığı, bilimsel ve hukuka uygun bir çalışma olduğu belirtildi.
Son kademeye geldi
AB’nin Mekansal Deniz Planlama Çalışmalarını yakından takip eden Türkiye; Ege ve Akdeniz’deki haklarının korunması için önlem alıyor. Türkiye’nin etraf denizlerindeki hak ve menfaatlerini korumak ve gelecekte denizlerdeki faaliyetlerinin çevresel tesirlerini daha düzgün kıymetlendirmek ve denizsel alanlardan azami yararlanabilmek emeliyle başlattığı Deniz Mekansal Planlama (DMP) çalışmalarının ilgili tüm kurumların katkılarıyla sonuncu evreye geldiği öğrenildi.
AB ile uyumlu
Ankara Üniversitesi Deniz Hukuku Ulusal Araştırma Merkezi (DEHUKAM) tarafından oluşturulan harita, AB’nin denizle ilgili müktesebatıyla uyumlu olarak hazırlandı. Ankara Üniversitesi DEHUKAM Müdürü Dr. Mustafa Başkara, Milliyet’e yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin ilgili kurumları esasen geçmişten beri bir DMP çalışması yapıyordu. Biz de Merkez olarak, bu bahiste kimi ilgili bakanlıklarımızla ortak projeler yürüttük. DEHUKAM olarak bir inisiyatif alıp Türkiye Deniz Mekansal Planlama Platformu’nu kurduk. Bu platform çerçevesinde Türkiye’de deniz mekansal planlamasına münasebetin yürütülen projeleri, yetkili otoriteleri, mevcut mevzuat altyapısını ve deniz mekansal planlamanın temel ögelerine dair yeni bilgileri web sitemizde işledik. Web sitemizi en kısa müddette erişime açacağız. En dikkat cazibeli birleşenimiz Türkiye Deniz Mekansal Planlama Platformu’nda harita. Paydaşlarla yapılan ve açık data kaynaklarına dayanan halde elde edilen bilgilerle bir harita çalışması ortaya konuldu. Karar alıcılara, araştırmacılara, yatırımcılara kritik bir müracaat kaynağı niteliği taşıyan bir çalışma kelam konusu. Haritanın dış sonları ehemmiyet arz ediyor. Sonuçta öteki ülkelerin egemenlik alanlarıyla çakışma durumları da dikkate alınması gereken bir konu.
Karadeniz’de ihtilaf yok
Karadeniz’e bakıldığında Türkiye’nin geçmişten beri ilan etmiş olduğu, mevzuatımızda yer alan, Birleşmiş Milletler’e (BM) deklare edilen MEB bölgelerimizle teğe bir örtüşüyor ve bir ihtilafa husus değil.”
Akdeniz’de deniz yetki sınırı
Başkara, “Akdeniz’e bakıldığındaysa KKTC ile 2011 yılında imzaladığımız mutabakat ile uyumlu. Tekrar Doğu Akdeniz’in geri kalanında BM’ye iletilen, koordinatlarla sonlandırılan 2019’da Libya Mutabakatı ile koordinatları belirlenen Doğu Akdeniz’deki en batı sonumuzun da yansıtıldığı, yani devletimizin BM’ye deklare ettiği sonlar dış hudut olarak belirlenmiş durumda” dedi.
Ege Denizi’nde ortay hat
“Ege Denizi’nde ana karalar ortası ortay sınırı hudut alındı” diyen Başkara şunları söyledi: “Uluslararası deniz hukukunun temel kuralları, memleketler arası mukavelelerin öngörmüş olduğu tahlil teknikleriyle uyumlu biçimde Türkiye ile Yunanistan ortasında ortay sınırı baz alarak Türkiye mekansal deniz planlaması çalışmasının dış sonunu belirlemiş durumdayız. Bu hudutlar dahilinde farklı bölümlerin ulaşım alanlarının, arama alanlarının, araştırma alanlarının ve deniz güç kaynaklarından tutun da hidro karbon kaynaklarına kadar farklı alanların derc edildiği bir harita. Bu çalışma Türkiye’nin üç tarafını çevrileyen denizlerin ekonomik potansiyelinin, çevresel bedellerinin ve jeopolitik değerinin farkında olarak Türkiye’nin mavi vatan vizyonunu bilimsel vizyon inşa etme uğraşının somut bir göstergesi.
Sırada KKTC var
Türkiye deniz alanlarında bütüncül ve sürdürülebilir bir idare modeli geliştirerek mavi vatanı hem bugünkü hem de gelecekteki jenerasyonlar için korumak ve kalkınmasını hedeflemek noktasında böylesi bir çalışmayı inisiyatif olarak merkezimiz tarafından yürütmüştür. Bir sonraki adım merkezimizin, KKTC ile KKTC’nin mekansal deniz planlamasının çalışılmasıdır. Buna yönelik de hazırlıklarımız var.”
‘Resmi hudut değil’
“Bu Türkiye’nin deniz yetki alanlarının sonlarını ortaya koyan bir harita değil” diyen Başkara, şöyle devam etti: “Bilimsel temellere dayanan ve mekansal deniz planlamayı ortaya koyan bir harita. Gelişmeye, değişmeye, güncellenmeye muhtaçtır. Teknolojik gelişmelerle, devletimizin gereksinimleriyle, kullanım alanlarının farklı hedeflerle tekrar gözden geçirilmesi üzere durumlarla bu haritanın yine revize edilmesi, güncellenmesi mümkündür. Yani yaptık, kenara attık, sonuçlandı değil. Bu Türkiye’nin mavi vatandan daha güçlü halde faydalanmasının temellerini net halde ortaya bilimsel, akademik bir çalışma. Yunanistan ile ana karalar ortası ortay çizgi çizimi tekniği, memleketler arası kontratların de milletlerarası yargı kararlarının da bu sıkıntıya makul tahlil olarak ortaya koymuş olduğu bir formüldür. Biz deniz hukuku alanında faaliyet gösteren ulusal bir araştırma altyapısıyız. Merkezin hususa bakış açısı yalnızca Türkiye’nin gözüyle değil dünyadaki çalışmaların yıllara dayanan takip edilmesinin ortaya koymuş olduğu tecrübeyi yansımaktadır. Haritaya bunun yansıması da, milletlerarası hukukun gereği olarak ana karalar ortası ortay sınır çizimi şeklinde tezahür etmiştir.”
Koordinasyon Kurulu ihdas ediliyor
Denizler için bir master plan özelliği olan DMP, denizlerin hangi emelle ne biçimde kullanılacağı da belirlenmiş oluyor. DMP çerçevesindeki hususların devlet kurumları nezdinde daha güzel yönetilmesi hedefiyle Cumhurbaşkanlığı himayesinde ve Dışişleri Bakanlığı eşgüdümünde “Kurumlararası Koordinasyon Kurulu” ihdas edileceği öğrenildi. Bunun yanı sıra KKTC’nin de DMP ilanına yönelik Türkiye ile eşgüdüm içinde emsal nitelikte çalışma yürüttüğü belirtildi.
AYDIN HASAN- Türkiye’nin etraf denizlerindeki hak ve menfaatlerini korumak ve gelecekte denizlerdeki faaliyetlerinin çevresel tesirlerini daha düzgün değerlendirip, deniz alanlarından azami seviyede yararlanabilmek hedefiyle başladığı Deniz Mekansal Planlama (DMP) çalışmasında en son etaba gelindi. Türkiye Deniz Mekansal Planlama Platformu tarafından oluşturulan harita ile Türkiye’nin denizdeki hudutları bilimsel yol ve milletlerarası hukuk kurallarına nazaran belirlendi. Yunanistan ile Türkiye ortasında bir dizi ihtilafın bulunduğu Ege Denizi’nde ise ana karalar ortası ‘ortay hat’ hudut olarak alındı. Mavi Vatan haritasının devleti bağlayan resmi bir deniz yetki alanı hududu oluşturmadığı, bilimsel ve hukuka uygun bir çalışma olduğu belirtildi.
Son basamağa geldi
AB’nin Mekansal Deniz Planlama Çalışmalarını yakından takip eden Türkiye; Ege ve Akdeniz’deki haklarının korunması için önlem alıyor. Türkiye’nin etraf denizlerindeki hak ve menfaatlerini korumak ve gelecekte denizlerdeki faaliyetlerinin çevresel tesirlerini daha güzel kıymetlendirmek ve denizsel alanlardan azami yararlanabilmek gayesiyle başlattığı Deniz Mekansal Planlama (DMP) çalışmalarının ilgili tüm kurumların katkılarıyla en son evreye geldiği öğrenildi.
AB ile uyumlu
Ankara Üniversitesi Deniz Hukuku Ulusal Araştırma Merkezi (DEHUKAM) tarafından oluşturulan harita, AB’nin denizle ilgili müktesebatıyla uyumlu olarak hazırlandı. Ankara Üniversitesi DEHUKAM Müdürü Dr. Mustafa Başkara, Milliyet’e yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin ilgili kurumları esasen geçmişten beri bir DMP çalışması yapıyordu. Biz de Merkez olarak, bu bahiste birtakım ilgili bakanlıklarımızla ortak projeler yürüttük. DEHUKAM olarak bir inisiyatif alıp Türkiye Deniz Mekansal Planlama Platformu’nu kurduk. Bu platform çerçevesinde Türkiye’de deniz mekansal planlamasına bağın yürütülen projeleri, yetkili otoriteleri, mevcut mevzuat altyapısını ve deniz mekansal planlamanın temel ögelerine dair yeni bilgileri web sitemizde işledik. Web sitemizi en kısa müddette erişime açacağız. En dikkat cazip birleşenimiz Türkiye Deniz Mekansal Planlama Platformu’nda harita. Paydaşlarla yapılan ve açık bilgi kaynaklarına dayanan halde elde edilen bilgilerle bir harita çalışması ortaya konuldu. Karar alıcılara, araştırmacılara, yatırımcılara kritik bir müracaat kaynağı niteliği taşıyan bir çalışma kelam konusu. Haritanın dış hudutları ehemmiyet arz ediyor. Sonuçta başka ülkelerin egemenlik alanlarıyla çakışma durumları da dikkate alınması gereken bir konu.
Karadeniz’de ihtilaf yok
Karadeniz’e bakıldığında Türkiye’nin geçmişten beri ilan etmiş olduğu, mevzuatımızda yer alan, Birleşmiş Milletler’e (BM) deklare edilen MEB bölgelerimizle teğe bir örtüşüyor ve bir ihtilafa bahis değil.”
Akdeniz’de deniz yetki sınırı
Başkara, “Akdeniz’e bakıldığındaysa KKTC ile 2011 yılında imzaladığımız muahede ile uyumlu. Yeniden Doğu Akdeniz’in geri kalanında BM’ye iletilen, koordinatlarla sonlandırılan 2019’da Libya Muahedesi ile koordinatları belirlenen Doğu Akdeniz’deki en batı hududumuzun da yansıtıldığı, yani devletimizin BM’ye deklare ettiği hudutlar dış hudut olarak belirlenmiş durumda” dedi.
Ege Denizi’nde ortay hat
“Ege Denizi’nde ana karalar ortası ortay çizgisi hudut alındı” diyen Başkara şunları söyledi: “Uluslararası deniz hukukunun temel kuralları, memleketler arası kontratların öngörmüş olduğu tahlil teknikleriyle uyumlu biçimde Türkiye ile Yunanistan ortasında ortay sınırı baz alarak Türkiye mekansal deniz planlaması çalışmasının dış sonunu belirlemiş durumdayız. Bu sonlar dahilinde farklı dalların ulaşım alanlarının, arama alanlarının, araştırma alanlarının ve deniz güç kaynaklarından tutun da hidro karbon kaynaklarına kadar farklı alanların derc edildiği bir harita. Bu çalışma Türkiye’nin üç tarafını çevrileyen denizlerin ekonomik potansiyelinin, çevresel kıymetlerinin ve jeopolitik ehemmiyetinin farkında olarak Türkiye’nin mavi vatan vizyonunu bilimsel vizyon inşa etme gayretinin somut bir göstergesi.
Sırada KKTC var
Türkiye deniz alanlarında bütüncül ve sürdürülebilir bir idare modeli geliştirerek mavi vatanı hem bugünkü hem de gelecekteki nesiller için korumak ve kalkınmasını hedeflemek noktasında böylesi bir çalışmayı inisiyatif olarak merkezimiz tarafından yürütmüştür. Bir sonraki adım merkezimizin, KKTC ile KKTC’nin mekansal deniz planlamasının çalışılmasıdır. Buna yönelik de hazırlıklarımız var.”
‘Resmi hudut değil’
“Bu Türkiye’nin deniz yetki alanlarının sonlarını ortaya koyan bir harita değil” diyen Başkara, şöyle devam etti: “Bilimsel temellere dayanan ve mekansal deniz planlamayı ortaya koyan bir harita. Gelişmeye, değişmeye, güncellenmeye muhtaçtır. Teknolojik gelişmelerle, devletimizin gereksinimleriyle, kullanım alanlarının farklı hedeflerle tekrar gözden geçirilmesi üzere durumlarla bu haritanın yine revize edilmesi, güncellenmesi mümkündür. Yani yaptık, kenara attık, sonuçlandı değil. Bu Türkiye’nin mavi vatandan daha güçlü biçimde faydalanmasının temellerini net halde ortaya bilimsel, akademik bir çalışma. Yunanistan ile ana karalar ortası ortay sınır çizimi tekniği, memleketler arası kontratların de memleketler arası yargı kararlarının da bu meseleye makul tahlil olarak ortaya koymuş olduğu bir sistemdir. Biz deniz hukuku alanında faaliyet gösteren ulusal bir araştırma altyapısıyız. Merkezin bahse bakış açısı yalnızca Türkiye’nin gözüyle değil dünyadaki çalışmaların yıllara dayanan takip edilmesinin ortaya koymuş olduğu tecrübeyi yansımaktadır. Haritaya bunun yansıması da, memleketler arası hukukun gereği olarak ana karalar ortası ortay çizgi çizimi şeklinde tezahür etmiştir.”
Koordinasyon Kurulu ihdas ediliyor
Denizler için bir master plan özelliği olan DMP, denizlerin hangi hedefle ne halde kullanılacağı da belirlenmiş oluyor. DMP çerçevesindeki mevzuların devlet kurumları nezdinde daha âlâ yönetilmesi hedefiyle Cumhurbaşkanlığı himayesinde ve Dışişleri Bakanlığı eşgüdümünde “Kurumlararası Koordinasyon Kurulu” ihdas edileceği öğrenildi. Bunun yanı sıra KKTC’nin de DMP ilanına yönelik Türkiye ile eşgüdüm içinde emsal nitelikte çalışma yürüttüğü belirtildi.
