ABD Başkanı Donald Trump’ın uygulamaya koyduğu tarifeler ve “Önce Amerika” yaklaşımı, yıllık 1,5 trilyon avronun üzerindeki toplam hacimle dünyanın en büyük ticaret ve yatırım bağlantısına sahip olan AB ve ABD’nin ortasını açtı.
Başkanlığının birinci devrinde sert üslubu ve katı telaffuzlarıyla öne çıkan Trump’ın yeni devirde de AB’yi başta ticaret olmak üzere çeşitli alanlarda ağır biçimde eleştirmesi, karşılıklı müttefiklik algısını zayıflattı.
AA muhabirinin derlediği bilgilere nazaran, AB, geçen yıl ABD’ye 531,6 milyar avroluk ihracat yaparken ABD’den 333,4 milyar avroluk eser ithal etti. Böylelikle, AB tarafı ABD ile mal ticaretinde 198,2 milyar avro fazla verdi. Bu ticaret açığı, ABD Başkanı Trump’ı ciddi biçimde rahatsız ediyor. Bu durumu sert biçimde eleştiren Trump, AB’ye epey aralı yaklaşıyor.
AB ülkeleri ise Trump’ın çelik ve alüminyum ithalatına yüzde 25 gümrük vergisi kapsamına dahil edilmekten önemli ölçüde rahatsız oldu. AB tarafı buna süratli ve orantılı karşılık verileceğini, fakat önceliğin müzakere olduğunu duyurdu.
Henüz bu sorun üzerine odaklanılırken ve alınacak önlemler üzerinde çalışılırken, ABD tarafında bir adım da Avrupa’da üretilen arabalara karşı atıldı. ABD’ye ithal edilen arabalara uygulanacak yüzde 25’lik gümrük vergisi kapsamına AB ülkeleri de dahil edildi. Bilhassa Almanya başta olmak üzere Fransa ve İtalya üzere öncü araba üreticilerine mesken sahipliği yapan AB, bu durumdan da çok olumsuz etkilendi.
Metaller ve arabaların akabinde AB tarafı ABD’nin bütün eserlere uygulanacak karşılıklı tarifeler kararıyla karşılaştı. Trump, temel olarak yüzde 10 olarak belirlediği karşılıklı tarifler kapsamında AB’ye yüzde 20’lik yüksek düzeyde bir oran belirledi.
AB tarafı ABD ile müzakere etmek istediğini ağır biçimde vurgulamasına karşın, bu davetler karşılık görmedi. Bu noktada AB tarafı birinci basamak olarak ABD’nin çelik ve alüminyum vergilerine misilleme yapmaya hazırlandı. AB ülkeleri, 15 Nisan’da birinci kademesi başlayacak etaplı karşı önlemler kararı aldı.
Ancak, ABD Başkanı Trump, Çin’le yaşanan tarife restleşmesinde Çin menşeli eserlere uygulanan gümrük vergisini yüzde 125’e yükselttiğini duyurdu. 75’ten fazla ülkenin temsilcisinin arayarak gümrük tarifeleri konusunda tahlil için müzakere yürütmek istediğini belirten Trump, ABD’ye misilleme yapmayan bu ülkelere âlâ niyet göstergesi olarak ek tarifeleri 90 günlüğüne durdurduğunu ve bu müddet zarfında karşılıklı tarife oranının alt limit olan yüzde 10 biçiminde uygulanacağını açıkladı. Bu durum karşısında Avrupa ülkeleri derin bir nefes alabildi.
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Trump’ın karşılıklı tarifelere orta verme kararını memnuniyetle karşıladıklarını belirterek, bunun küresel iktisadın istikrarlı hale gelmesi için kıymetli bir adım olduğunu, ticaret ve tedarik zincirlerinin işleyebilmesi için net ve öngörülebilir şartlar sağlanması gerektiğini belirtti.
Von der Leyen, AB’nin sıkıntısız ve karşılıklı olarak yararlı ticareti sağlamak için ABD ile yapan biçimde müzakereler yapılması görüşünde olduğuna dikkat çekti.
AB’nin global ticaretin yüzde 87’sini oluşturan öteki ülkelerle etkileşime geçerek ticaret iştiraklerini çeşitlendirmeye devam edeceğini de belirten von der Leyen, AB’nin iç pazarında mahzurları kaldıracak çalışmaları hızlandıracaklarını vurguladı. Von der Leyen, ABD’nin 90 günlük orta verme kararına karşılık olarak hazırladığı kendi önlemlerini birebir müddet zarfı için askıya alacağını duyurdu.
Bu kararın müzakerelere alan ve vakit sağlamak için alındığını belirten von der Leyen, müzakerelerin tatmin edici sonuç ortaya çıkarmaması halinde karşı tedbirlerin devreye gireceğini ve bu hazırlıkların sürdüğünü tabir etti.
Yeni tarifeler AB’nin en değerli ortağı pozisyonundaki ABD ile ticari alakaları sıkıntı bir noktaya taşıyor. AB kaynaklarına nazaran, tarifeler AB’nin ABD’ye 380 milyar avro bedelindeki ihracatını etkileyecek.
AB’nin ABD’ye ihracatının yüzde 70’ine uygulanması kelam konusu gümrük vergileri ile yılda 80 milyar avro civarında bir vergi doğuyor. Trump, AB’nin tarifelerden kurtulması için ABD’den çok büyük ölçüde güç eseri alması gerektiğini savunuyor.
Rusya-Ukrayna savaşıyla bilhassa doğal gaz tedarikinde darboğaza giren ve sıvılaştırılmış doğal gaza (LNG) yönelen AB, son 3 yılda ABD’nin en büyük LNG alıcısı pozisyonuna geldi. Fakat, Trump bunu kâfi bulmuyor ve AB’nin ithal etmesi gereken gücün 350 milyar doları bulması gerektiğini düşünüyor.
AB tarafında ABD’den daha fazla güç eseri almaya sıcak bakarken bu mevzuda uzlaşının sağlanabileceği görüşü yük taşıyor. Taraflar ortasında müzakere edilebilecek bir diğer değerli başlığın ise Çin olması bekleniyor. ABD’nin Çin’e odaklandığı bu periyotta AB tarafını kendi yanına çekmeyi istemesi kelam konusu olabilecek. Bu noktada Çin konusunda ortak bir tavır belirlenmesi karşılığında AB’nin tarifelerden muaf olması kelam konusu olabilecek.
AB’nin avantaj ve dezavantajları
AB, eserlerin, sermayenin, hizmetlerin ve insanların özgür sirkülasyonunun sağlandığı dünyadaki en büyük “tek pazar” pozisyonunda bulunuyor. 450 milyon nüfuslu pazarın Gayri Safi Yurt İçi Hasıla’sı 16 trilyon avro civarında seyrediyor. Ayrıyeten, AB’nin çok sayıda mutabakat ile kurduğu geniş bir dış ticaret ağı bulunuyor.
Bununla birlikte, yeni ABD tarifelerinin AB iktisadına olumsuz etkilemesi bekleniyor. Tarifler sonucunda ABD tarafında AB mallarını daha değerli olması ve bu eserlere talebin gerilemesi öngörülüyor. AB’nin bilhassa otomotiv, makine ve tarım üzere kıymetli kesimlerde daha düşük ihracat gelirleri olması kelam konusu.
ABD’den ithal edilen içerikler kullanan AB üreticilerinin maliyetlerinin artması ve rekabet gücünün zayıflaması da ortaya çıkması beklenen bir sonuç olarak beliriyor. Ayrıyeten, AB’nin tarifelere misillemelerinin iç piyasadaki eserleri daha kıymetli hale getirmesi, enflasyonu artırması da beklenen sonuçlar ortasında bulunuyor.
Tarifelerin Avrupa Merkez Bankası (ECB) para siyasetini da zorlaması ve avronun pahasını zayıflatması ortaya çıkabilecek sonuçlar ortasında sıralanıyor. Bu durumda ihracattaki zayıflama, ekonomik daralma, yatırım, istihdam ve ulusal gelir kaybı da beklenen sonuçlar ortasında yer alıyor.
AB’nin olumlu etkileneceği alanlar
ABD’nin tanımlarına karşı önlemler alacak AB’nin kendi endüstrisini daha fazla desteklemesi kelam konusu olacak. AB kalan endüstrisini kaybetmemek için onu dış rekabetten koruyacak adımlar atacak. Bu durumda AB’nin içerideki lokal üretiminin artması kelam konusu olacak.
ABD piyasasına erişim azalması ve kapanması nedeniyle AB ihracatçıları yeni pazar arayışını hızlandıracak. AB ihracatçıları bilhassa gelişmekte olan Asya ve Afrika ve Güney Amerika başta öbür pazarlara yönelerek, AB dış ticaretini çeşitlendirmeye çabalayacak. AB’de bu sürece katkı vermek için ticaret mutabakatlarına odaklanacak.
ABD ile bağlantıların çok tansiyonu, AB’nin güç gereksinimlerine bir karşılık niteliği taşıyan yeşil dönüşüm ve dijitalleşme üzere alanlardaki adımları da hızlandırabilecek. AB güçte dışa bağımlılığı daha da azaltmak için yenilenebilir yatırımları artırmaya ve dijital alanda hükümran pozisyondaki ABD firmaları ile rekabet edecek firmalara daha fazla dayanak sunmaya yönelebilecek.
Buna ek olarak, AB içinde bazen kitlenebilen siyasi karar alma sistemlerinin ortak bir büyük sorun karşısında güçlenmesi ve birlik içinde eşgüdüm ve ahengin artması da ortaya çıkması olası sonuçlar olarak sıralanıyor.
ABD Başkanı Donald Trump’ın uygulamaya koyduğu tarifeler ve “Önce Amerika” yaklaşımı, yıllık 1,5 trilyon avronun üzerindeki toplam hacimle dünyanın en büyük ticaret ve yatırım ilgisine sahip olan AB ve ABD’nin ortasını açtı.
Başkanlığının birinci devrinde sert üslubu ve katı telaffuzlarıyla öne çıkan Trump’ın yeni devirde de AB’yi başta ticaret olmak üzere çeşitli alanlarda ağır biçimde eleştirmesi, karşılıklı müttefiklik algısını zayıflattı.
AA muhabirinin derlediği bilgilere nazaran, AB, geçen yıl ABD’ye 531,6 milyar avroluk ihracat yaparken ABD’den 333,4 milyar avroluk eser ithal etti. Böylelikle, AB tarafı ABD ile mal ticaretinde 198,2 milyar avro fazla verdi. Bu ticaret açığı, ABD Başkanı Trump’ı ciddi biçimde rahatsız ediyor. Bu durumu sert biçimde eleştiren Trump, AB’ye epeyce uzaklıklı yaklaşıyor.
AB ülkeleri ise Trump’ın çelik ve alüminyum ithalatına yüzde 25 gümrük vergisi kapsamına dahil edilmekten önemli ölçüde rahatsız oldu. AB tarafı buna süratli ve orantılı karşılık verileceğini, fakat önceliğin müzakere olduğunu duyurdu.
Henüz bu sorun üzerine odaklanılırken ve alınacak önlemler üzerinde çalışılırken, ABD tarafında bir adım da Avrupa’da üretilen arabalara karşı atıldı. ABD’ye ithal edilen arabalara uygulanacak yüzde 25’lik gümrük vergisi kapsamına AB ülkeleri de dahil edildi. Bilhassa Almanya başta olmak üzere Fransa ve İtalya üzere öncü araba üreticilerine konut sahipliği yapan AB, bu durumdan da çok olumsuz etkilendi.
Metaller ve arabaların akabinde AB tarafı ABD’nin bütün eserlere uygulanacak karşılıklı tarifeler kararıyla karşılaştı. Trump, temel olarak yüzde 10 olarak belirlediği karşılıklı tarifler kapsamında AB’ye yüzde 20’lik yüksek düzeyde bir oran belirledi.
AB tarafı ABD ile müzakere etmek istediğini ağır biçimde vurgulamasına karşın, bu davetler karşılık görmedi. Bu noktada AB tarafı birinci evre olarak ABD’nin çelik ve alüminyum vergilerine misilleme yapmaya hazırlandı. AB ülkeleri, 15 Nisan’da birinci kademesi başlayacak kademeli karşı önlemler kararı aldı.
Ancak, ABD Başkanı Trump, Çin’le yaşanan tarife restleşmesinde Çin menşeli eserlere uygulanan gümrük vergisini yüzde 125’e yükselttiğini duyurdu. 75’ten fazla ülkenin temsilcisinin arayarak gümrük tarifeleri konusunda tahlil için müzakere yürütmek istediğini belirten Trump, ABD’ye misilleme yapmayan bu ülkelere düzgün niyet göstergesi olarak ek tarifeleri 90 günlüğüne durdurduğunu ve bu müddet zarfında karşılıklı tarife oranının alt limit olan yüzde 10 halinde uygulanacağını açıkladı. Bu durum karşısında Avrupa ülkeleri derin bir nefes alabildi.
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Trump’ın karşılıklı tarifelere orta verme kararını memnuniyetle karşıladıklarını belirterek, bunun küresel iktisadın istikrarlı hale gelmesi için değerli bir adım olduğunu, ticaret ve tedarik zincirlerinin işleyebilmesi için net ve öngörülebilir şartlar sağlanması gerektiğini belirtti.
Von der Leyen, AB’nin problemsiz ve karşılıklı olarak yararlı ticareti sağlamak için ABD ile yapan biçimde müzakereler yapılması görüşünde olduğuna dikkat çekti.
AB’nin global ticaretin yüzde 87’sini oluşturan öteki ülkelerle etkileşime geçerek ticaret iştiraklerini çeşitlendirmeye devam edeceğini de belirten von der Leyen, AB’nin iç pazarında manileri kaldıracak çalışmaları hızlandıracaklarını vurguladı. Von der Leyen, ABD’nin 90 günlük orta verme kararına karşılık olarak hazırladığı kendi önlemlerini birebir mühlet zarfı için askıya alacağını duyurdu.
Bu kararın müzakerelere alan ve vakit sağlamak için alındığını belirten von der Leyen, müzakerelerin tatmin edici sonuç ortaya çıkarmaması halinde karşı tedbirlerin devreye gireceğini ve bu hazırlıkların sürdüğünü tabir etti.
Yeni tarifeler AB’nin en değerli ortağı pozisyonundaki ABD ile ticari alakaları sıkıntı bir noktaya taşıyor. AB kaynaklarına nazaran, tarifeler AB’nin ABD’ye 380 milyar avro pahasındaki ihracatını etkileyecek.
AB’nin ABD’ye ihracatının yüzde 70’ine uygulanması kelam konusu gümrük vergileri ile yılda 80 milyar avro civarında bir vergi doğuyor. Trump, AB’nin tarifelerden kurtulması için ABD’den çok büyük ölçüde güç eseri alması gerektiğini savunuyor.
Rusya-Ukrayna savaşıyla bilhassa doğal gaz tedarikinde darboğaza giren ve sıvılaştırılmış doğal gaza (LNG) yönelen AB, son 3 yılda ABD’nin en büyük LNG alıcısı pozisyonuna geldi. Lakin, Trump bunu kâfi bulmuyor ve AB’nin ithal etmesi gereken gücün 350 milyar doları bulması gerektiğini düşünüyor.
AB tarafında ABD’den daha fazla güç eseri almaya sıcak bakarken bu bahiste uzlaşının sağlanabileceği görüşü yük taşıyor. Taraflar ortasında müzakere edilebilecek bir diğer kıymetli başlığın ise Çin olması bekleniyor. ABD’nin Çin’e odaklandığı bu periyotta AB tarafını kendi yanına çekmeyi istemesi kelam konusu olabilecek. Bu noktada Çin konusunda ortak bir tavır belirlenmesi karşılığında AB’nin tarifelerden muaf olması kelam konusu olabilecek.
AB’nin avantaj ve dezavantajları
AB, eserlerin, sermayenin, hizmetlerin ve insanların özgür sirkülasyonunun sağlandığı dünyadaki en büyük “tek pazar” pozisyonunda bulunuyor. 450 milyon nüfuslu pazarın Gayri Safi Yurt İçi Hasıla’sı 16 trilyon avro civarında seyrediyor. Ayrıyeten, AB’nin çok sayıda muahede ile kurduğu geniş bir dış ticaret ağı bulunuyor.
Bununla birlikte, yeni ABD tarifelerinin AB iktisadına olumsuz etkilemesi bekleniyor. Tarifler sonucunda ABD tarafında AB mallarını daha kıymetli olması ve bu eserlere talebin gerilemesi öngörülüyor. AB’nin bilhassa otomotiv, makine ve tarım üzere kıymetli bölümlerde daha düşük ihracat gelirleri olması kelam konusu.
ABD’den ithal edilen içerikler kullanan AB üreticilerinin maliyetlerinin artması ve rekabet gücünün zayıflaması da ortaya çıkması beklenen bir sonuç olarak beliriyor. Ayrıyeten, AB’nin tarifelere misillemelerinin iç piyasadaki eserleri daha kıymetli hale getirmesi, enflasyonu artırması da beklenen sonuçlar ortasında bulunuyor.
Tarifelerin Avrupa Merkez Bankası (ECB) para siyasetini da zorlaması ve avronun kıymetini zayıflatması ortaya çıkabilecek sonuçlar ortasında sıralanıyor. Bu durumda ihracattaki zayıflama, ekonomik daralma, yatırım, istihdam ve ulusal gelir kaybı da beklenen sonuçlar ortasında yer alıyor.
AB’nin olumlu etkileneceği alanlar
ABD’nin tanımlarına karşı önlemler alacak AB’nin kendi endüstrisini daha fazla desteklemesi kelam konusu olacak. AB kalan endüstrisini kaybetmemek için onu dış rekabetten koruyacak adımlar atacak. Bu durumda AB’nin içerideki mahallî üretiminin artması kelam konusu olacak.
ABD piyasasına erişim azalması ve kapanması nedeniyle AB ihracatçıları yeni pazar arayışını hızlandıracak. AB ihracatçıları bilhassa gelişmekte olan Asya ve Afrika ve Güney Amerika başta başka pazarlara yönelerek, AB dış ticaretini çeşitlendirmeye çabalayacak. AB’de bu sürece katkı vermek için ticaret mutabakatlarına odaklanacak.
ABD ile ilgilerin çok tansiyonu, AB’nin güç gereksinimlerine bir cevap niteliği taşıyan yeşil dönüşüm ve dijitalleşme üzere alanlardaki adımları da hızlandırabilecek. AB güçte dışa bağımlılığı daha da azaltmak için yenilenebilir yatırımları artırmaya ve dijital alanda hâkim pozisyondaki ABD firmaları ile rekabet edecek firmalara daha fazla takviye sunmaya yönelebilecek.
Buna ek olarak, AB içinde bazen kitlenebilen siyasi karar alma sistemlerinin ortak bir büyük sorun karşısında güçlenmesi ve birlik içinde eşgüdüm ve ahengin artması da ortaya çıkması olası sonuçlar olarak sıralanıyor.
