Çamaşırları tertemiz yapan kül tekniği, yalnızca geçmişte kalmış bir uygulama değil, birebir vakitte günümüzde de tercih edilebilir. Pekala, kül tekniği nasıl uygulanıyordu? Çamaşırları nasıl yeniliyordu ve neden hala ilgi çekiyor?
Geçmişte, bilhassa kırsal bölgelerde ve köylerde, çamaşır yıkamak çağdaş deterjanların yahut makinelerin olmadığı bir çağda gerçek bir emek gerektiriyordu. Beşerler, ellerindeki kaynakları kullanarak kıyafetlerini pak tutmaya çalışıyordu. Odun ateşi, o periyotta daima kullanıldığı için külleri artık atık olarak değerlendirilmiyordu.
Kül yolu, bilhassa Anadolu’nun köylerinde, Avrupa’nın kırsal bölgelerinde ve dünyanın birçok yerinde yaygın bir uygulamaydı. Bu sistem, hem ekonomik hem de etrafa hassas olduğu için tercih ediliyor. Ayrıyeten, kimyasal unsurlar yerine doğal bir materyal kullanılması bu durumu daha da yararlı hale getiriyor.
İlk olarak, odun ateşinden kalan kül toplanır ve ince bir elekten geçirilerek taş, kömür kesimi üzere büyük kalıntılardan arındırılırdı. Daha sonra bu kül, bir bez torbaya yahut bir kaba konur ve sıcak suyla karıştırılırdı. Kül, suyla temas ettiğinde bir çözelti oluştururdu. Çamaşırlar, bu kül suyuna batırılır ve bir mühlet bekletilirdi. Akabinde, elle ovularak yahut tahta bir sopayla dövülerek kirler çıkarılırdı.
Odun külü, potasyum karbonat ve öteki hususlar açısından çok zengindir. Bu hususların, suyla birleştiğinde yağ, kir ve organik lekeleri çözme yeteneğine sahip olduğu söyleniyor. Bu çözeltiler, kumaş yüzeyindeki yağlı kalıntıları sabunlaştırarak (sabuna dönüştürerek) temizler ve lekelerin kumaştan ayrılmasını sağlar.
Özellikle pamuklu ve keten üzere doğal kumaşlar, kül sistemiyle yıkandığında hem temizlenir hem de beyazlık kazanırdı. Kül, birebir vakitte çamaşırların renklerini soldurmadan temizleme avantajına sahip. Bu durum, deterjanların kimilerinin bilakis, kumaşların uzun ömürlü olmasını sağlıyor.
Her ne kadar kül prosedürü tesirli bir paklık tahlili olsa da, kimi dezavantajları ve zorlukları da var. Külün hazırlanması, suyla karıştırılması, çamaşırların bekletilmesi ve durulanması, makineye kıyasla çok daha fazla emek gerektiriyor. Ayrıyeten, külün kalitesine bağlı olarak sonuçlar değişebilir. Fakat yeniden de denemeye paha, yararlı bir metot.
Çamaşırları tertemiz yapan kül tekniği, yalnızca geçmişte kalmış bir uygulama değil, tıpkı vakitte günümüzde de tercih edilebilir. Pekala, kül usulü nasıl uygulanıyordu? Çamaşırları nasıl yeniliyordu ve neden hala ilgi çekiyor?
Geçmişte, bilhassa kırsal bölgelerde ve köylerde, çamaşır yıkamak çağdaş deterjanların yahut makinelerin olmadığı bir çağda gerçek bir emek gerektiriyordu. Beşerler, ellerindeki kaynakları kullanarak kıyafetlerini pak tutmaya çalışıyordu. Odun ateşi, o devirde daima kullanıldığı için külleri artık atık olarak değerlendirilmiyordu.
Kül formülü, bilhassa Anadolu’nun köylerinde, Avrupa’nın kırsal bölgelerinde ve dünyanın birçok yerinde yaygın bir uygulamaydı. Bu sistem, hem ekonomik hem de etrafa hassas olduğu için tercih ediliyor. Ayrıyeten, kimyasal unsurlar yerine doğal bir gereç kullanılması bu durumu daha da yararlı hale getiriyor.
İlk olarak, odun ateşinden kalan kül toplanır ve ince bir elekten geçirilerek taş, kömür kesimi üzere büyük kalıntılardan arındırılırdı. Daha sonra bu kül, bir bez torbaya yahut bir kaba konur ve sıcak suyla karıştırılırdı. Kül, suyla temas ettiğinde bir çözelti oluştururdu. Çamaşırlar, bu kül suyuna batırılır ve bir mühlet bekletilirdi. Akabinde, elle ovularak yahut tahta bir sopayla dövülerek kirler çıkarılırdı.
Odun külü, potasyum karbonat ve öbür hususlar açısından çok zengindir. Bu hususların, suyla birleştiğinde yağ, kir ve organik lekeleri çözme yeteneğine sahip olduğu söyleniyor. Bu çözeltiler, kumaş yüzeyindeki yağlı kalıntıları sabunlaştırarak (sabuna dönüştürerek) temizler ve lekelerin kumaştan ayrılmasını sağlar.
Özellikle pamuklu ve keten üzere doğal kumaşlar, kül prosedürüyle yıkandığında hem temizlenir hem de beyazlık kazanırdı. Kül, birebir vakitte çamaşırların renklerini soldurmadan temizleme avantajına sahip. Bu durum, deterjanların kimilerinin bilakis, kumaşların uzun ömürlü olmasını sağlıyor.
Her ne kadar kül usulü tesirli bir paklık tahlili olsa da, kimi dezavantajları ve zorlukları da var. Külün hazırlanması, suyla karıştırılması, çamaşırların bekletilmesi ve durulanması, makineye kıyasla çok daha fazla emek gerektiriyor. Ayrıyeten, külün kalitesine bağlı olarak sonuçlar değişebilir. Lakin tekrar de denemeye bedel, yararlı bir yol.
