ABD Başkanı Trump ile İsrail Başbakanı Netanyahu görüşmesi gündemdeki yerini koruyor. Trump, Erdoğan’ın siyasetini beğendiğini söyledi, Suriye konusunda halini takdir etti. Pekala, Türkiye Suriye’de neyi başardı? CNN Türk Ankara Temsilcisi Dicle Canova aktardı.
Dicle Canova’nın tabirleri şöyle:
1982 Lübnan Savaşı ve sonrasından beri izlediği bir siyaset var. Etrafında küçük ve istikrarsız ülkeler olmasını tercih ediyor. Bu minvalde Suriye’yi de bölmek istediği, temel gayesinin bu olduğu biliniyor. Şimdi, Suriye’de Ahmet Eş-Şara idaresini kabullenmediği de görülüyor.
Türkiye ise tam zıt durumda, yani birlik bütünlüğünü ve istikrarı sağlamış güçlü bir Suriye amacında. Bunun için de yeni idareye dayanak veriyor.
TÜRKİYE SURİYE’DE ÜS KURACAK MI?
Bu durum İsrail cephesinde bir tehdit olarak algılanıyor. O yüzden de Oval Ofis’teki basın toplantısında Netanyahu, “Suriye’nin, Türkiye dahil kimse tarafından İsrail’e taarruz için bir üs olarak kullanılmasını istemiyoruz” dedi. Ve Trump ile “Türkiye ile bu çatışmanın nasıl önlenebileceğini” konuştuklarını söyleyip ABD önderinin bu doğrultuda arabulucu olabileceğine işaret etti.
Zaten öncesinde Suriye’de gerçekleştirdiği hava atakları ile de vermek istediği bildiri buydu; Türkiye’nin muhtemel üs noktalarını vurduğu argümanında lakin şimdi Türkiye’nin nerelere üs kuracağı netleşmedi, onu da belirtelim. Onun ötesinde oradaki etnik kümeleri hareketlendirme, organize etme uğraşları, Rusya’yı tekrar Suriye’ye çekme çabaları, birtakım Avrupa ülkelerinin de İsrail ile Türkiye ortasında tansiyonu tırmandırıp SDG’ye sahip çıkma uğraşları net olarak okunuyor. Bunlar Türkiye’nin dikkatini dağıtma, suratını kesme teşebbüsleri olarak görülüyor.
Etkisi olur mu? Hayır. Ankara, cuma günü Suriye geçiş devri Cumhurbaşkanı Ahmet Eş-Şara’yı ağırlamaya hazırlanıyor. Türkiye ile Suriye ortasında bu defa daha somut adımları beraberinde getirecek kimi kararların alınması bekleniyor.
“BİZ GEREKLİ GÖRDÜĞÜMÜZDE ADIM ATARIZ”
Netanyahu’nun “üs istemiyoruz” kelamlarına dönük Ankara’daki genel havaya bakıldığında şunları söyleyebilirim: “Biz gerekli gördüğümüz adımları atarız” noktasında bir duruş var. “Suriye’deki faaliyetler 2 hükümran ülke ortasında yapılacak mutabakatlar kapsamında, milletlerarası hukuka uygun, hem Suriye’nin hem de bölgenin istikrarına katkı sağlayacak formda olacak. Üçüncü ülkeleri maksat almak üzere bir niyet yok” iletisi her vesileyle vurgulandı, vurgulanıyor, vurgulanacak.
Dolayısıyla Şara’nın Ankara ziyareti bu defa çok daha değerli ve yeni adımları beraberinde getirebilir. Her şeyden önce SDG ile yapılan muahede için Ankara, belli bir mühlet uygulamayı görmek istediğini söylemişti; şimdi beklenildiği üzere bir hareketlilik yok, bu da kıymetli mevzu başlıkları ortasında olacak. Askeri işbirliği muahedesi bir müddettir üzerinde çalışılan muhakkak bir yol haritasının formlandığı bir mevzu… O da konuşulacak. Üs konusunda şimdi nerelere ve hangi kapsamda kurulacağı netleşmedi, lakin Şara ile yapılacak görüşmeler sonrası yeni adımlar gelir mi, bakacağız. Yani orada, Suriye ile birlikte yapılacak işler konusunda, bu defa kelamlı de olsa kimi mutabakatların sağlanması ve akabinde hayata geçirilmesi beklentisi yüksek.
Sadece Suriye ile değil, Irak ile de bu hafta temas olabilir, işbirliği genişleyecek. Irak ile de dışişleri ve savunma yetkililerinin katılacağı Antalya Diplomasi Formu’nda güvenlik düzeneği kapsamında pazar günü bir toplantı yapılması, şimdi netleşmese de söz konusu olabilir.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, sınır güvenliği ve terörle çaba için bölgede Türkiye-Suriye, Ürdün, Lübnan ve Irak ile bir platform oluşturacaklarını açıklamıştı. Taraflar bu kapsamda birbirinden tehdit gördükleri kümelere karşı tedbir almasını isteyecek. Hatta Fidan dedi ki; “Hiçbir kaçakçı, terör örgütü ve kriminal kümenin bölgede Türkiye, Suriye ve Irak hükümetlerinin toplam gücünden daha güçlü değil. Âlâ niyetle bir ortaya gelindiğinde ezilmeyecek küme yok.” Tüm bunlar da kimi güç odaklarını rahatsız ediyor elbette.
Türkiye ile İsrail ortasında çatışma olmaması için ABD ne yapabilir? Trump’ın kastettiği makul olma hali nedir? Belirli ki bir orta yol bulma uğraşı göreceğiz. O ne olabilir? Çatışmasızlık konusu lakin teknik düzeyde bilgilendirme ile çözülebilir üzere duruyor. Yani örneğin hava alanı kullanılırken önden bilgi verilmesi, yapılacak faaliyetlerin evvelce söylenmesi.
Türkiye tam da bu sebeple Şam’da askeri ateşe görevlendirdi. Bu tip diyalogların yürütülmesi temel amaçtı. Hakan Fidan’ın, “Suriye’de İsrail ile rastgele bir çatışma görmek istemiyoruz. Zira Suriye Suriyelilere aittir. Suriye Türkiye’ye ilişkin değildir, İsrail’e ilişkin değildir. Suriyeliler ismine konuşamayız. Fakat Şam’daki yeni idare, Türkiye üzere Suriye’nin komşusu olan İsrail ile belli anlayışa sahip olmak istiyorsa, bu onların kendi bileceği iştir.” kelamlarının de altını çizmek gerekir.
Bu noktada tahminen İsrail’in de artık yeni Şam idaresi ile bir biçimde diyalog kurması gerekebilir. Ne olacağını göreceğiz. Lakin Suriye başlığında ihtiyatlı iyimserliğin genel olarak Ankara’nın duruşuna hakim olduğunu söyleyebilirim. Oradaki sıkıntıların tahlile kavuşması hem kolay değil hem de kısa müddette gerçekleşmesini beklemek gerçekçi olmaz.
ABD Başkanı Trump ile İsrail Başbakanı Netanyahu görüşmesi gündemdeki yerini koruyor. Trump, Erdoğan’ın siyasetini beğendiğini söyledi, Suriye konusunda halini takdir etti. Pekala, Türkiye Suriye’de neyi başardı? CNN Türk Ankara Temsilcisi Dicle Canova aktardı.
Dicle Canova’nın sözleri şöyle:
1982 Lübnan Savaşı ve sonrasından beri izlediği bir siyaset var. Etrafında küçük ve istikrarsız ülkeler olmasını tercih ediyor. Bu minvalde Suriye’yi de bölmek istediği, temel gayesinin bu olduğu biliniyor. Şimdi, Suriye’de Ahmet Eş-Şara idaresini kabullenmediği de görülüyor.
Türkiye ise tam aksi durumda, yani birlik bütünlüğünü ve istikrarı sağlamış güçlü bir Suriye gayesinde. Bunun için de yeni idareye dayanak veriyor.
TÜRKİYE SURİYE’DE ÜS KURACAK MI?
Bu durum İsrail cephesinde bir tehdit olarak algılanıyor. O yüzden de Oval Ofis’teki basın toplantısında Netanyahu, “Suriye’nin, Türkiye dahil kimse tarafından İsrail’e akın için bir üs olarak kullanılmasını istemiyoruz” dedi. Ve Trump ile “Türkiye ile bu çatışmanın nasıl önlenebileceğini” konuştuklarını söyleyip ABD önderinin bu doğrultuda arabulucu olabileceğine işaret etti.
Zaten öncesinde Suriye’de gerçekleştirdiği hava taarruzları ile de vermek istediği ileti buydu; Türkiye’nin mümkün üs noktalarını vurduğu savında ancak şimdi Türkiye’nin nerelere üs kuracağı netleşmedi, onu da belirtelim. Onun ötesinde oradaki etnik kümeleri hareketlendirme, organize etme gayretleri, Rusya’yı tekrar Suriye’ye çekme uğraşları, kimi Avrupa ülkelerinin de İsrail ile Türkiye ortasında tansiyonu tırmandırıp SDG’ye sahip çıkma eforları net olarak okunuyor. Bunlar Türkiye’nin dikkatini dağıtma, suratını kesme teşebbüsleri olarak görülüyor.
Etkisi olur mu? Hayır. Ankara, cuma günü Suriye geçiş devri Cumhurbaşkanı Ahmet Eş-Şara’yı ağırlamaya hazırlanıyor. Türkiye ile Suriye ortasında bu defa daha somut adımları beraberinde getirecek birtakım kararların alınması bekleniyor.
“BİZ GEREKLİ GÖRDÜĞÜMÜZDE ADIM ATARIZ”
Netanyahu’nun “üs istemiyoruz” kelamlarına dönük Ankara’daki genel havaya bakıldığında şunları söyleyebilirim: “Biz gerekli gördüğümüz adımları atarız” noktasında bir duruş var. “Suriye’deki faaliyetler 2 hükümran ülke ortasında yapılacak mutabakatlar kapsamında, memleketler arası hukuka uygun, hem Suriye’nin hem de bölgenin istikrarına katkı sağlayacak formda olacak. Üçüncü ülkeleri gaye almak üzere bir niyet yok” iletisi her vesileyle vurgulandı, vurgulanıyor, vurgulanacak.
Dolayısıyla Şara’nın Ankara ziyareti bu defa çok daha kıymetli ve yeni adımları beraberinde getirebilir. Her şeyden önce SDG ile yapılan muahede için Ankara, belli bir mühlet uygulamayı görmek istediğini söylemişti; şimdi beklenildiği üzere bir hareketlilik yok, bu da kıymetli bahis başlıkları ortasında olacak. Askeri işbirliği muahedesi bir müddettir üzerinde çalışılan muhakkak bir yol haritasının formlandığı bir husus… O da konuşulacak. Üs konusunda şimdi nerelere ve hangi kapsamda kurulacağı netleşmedi, lakin Şara ile yapılacak görüşmeler sonrası yeni adımlar gelir mi, bakacağız. Yani orada, Suriye ile birlikte yapılacak işler konusunda, bu kere kelamlı de olsa birtakım mutabakatların sağlanması ve akabinde hayata geçirilmesi beklentisi yüksek.
Sadece Suriye ile değil, Irak ile de bu hafta temas olabilir, işbirliği genişleyecek. Irak ile de dışişleri ve savunma yetkililerinin katılacağı Antalya Diplomasi Formu’nda güvenlik düzeneği kapsamında pazar günü bir toplantı yapılması, şimdi netleşmese de söz konusu olabilir.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, sınır güvenliği ve terörle gayret için bölgede Türkiye-Suriye, Ürdün, Lübnan ve Irak ile bir platform oluşturacaklarını açıklamıştı. Taraflar bu kapsamda birbirinden tehdit gördükleri kümelere karşı tedbir almasını isteyecek. Hatta Fidan dedi ki; “Hiçbir kaçakçı, terör örgütü ve kriminal kümenin bölgede Türkiye, Suriye ve Irak hükümetlerinin toplam gücünden daha güçlü değil. Âlâ niyetle bir ortaya gelindiğinde ezilmeyecek küme yok.” Tüm bunlar da birtakım güç odaklarını rahatsız ediyor elbette.
Türkiye ile İsrail ortasında çatışma olmaması için ABD ne yapabilir? Trump’ın kastettiği makul olma hali nedir? Aşikâr ki bir orta yol bulma gayreti göreceğiz. O ne olabilir? Çatışmasızlık konusu fakat teknik düzeyde bilgilendirme ile çözülebilir üzere duruyor. Yani örneğin hava alanı kullanılırken önden bilgi verilmesi, yapılacak faaliyetlerin evvelden söylenmesi.
Türkiye tam da bu sebeple Şam’da askeri ateşe görevlendirdi. Bu tip diyalogların yürütülmesi temel amaçtı. Hakan Fidan’ın, “Suriye’de İsrail ile rastgele bir çatışma görmek istemiyoruz. Zira Suriye Suriyelilere aittir. Suriye Türkiye’ye ilişkin değildir, İsrail’e ilişkin değildir. Suriyeliler ismine konuşamayız. Lakin Şam’daki yeni idare, Türkiye üzere Suriye’nin komşusu olan İsrail ile makul anlayışa sahip olmak istiyorsa, bu onların kendi bileceği iştir.” kelamlarının de altını çizmek gerekir.
Bu noktada tahminen İsrail’in de artık yeni Şam idaresi ile bir biçimde diyalog kurması gerekebilir. Ne olacağını göreceğiz. Lakin Suriye başlığında ihtiyatlı iyimserliğin genel olarak Ankara’nın duruşuna hakim olduğunu söyleyebilirim. Oradaki sıkıntıların tahlile kavuşması hem kolay değil hem de kısa müddette gerçekleşmesini beklemek gerçekçi olmaz.
