DUYGU ERDOĞAN / İSTANBUL – Genç çiftçiler kırsal alandan ve ziraî üretimden son yıllarda süratle uzaklaşıyor. Bunun yerine kendi gelirinden daha az olduğu halde ‘asgari ücret’ ile kentte çalışmayı tercih ediyor. Mevzunun uzmanları, buradaki temel etkenin sürdürülebilir gelir/güvence ve sosyokültürel alan varlığı olduğunu vurguluyor. Daha evvel genç çiftçilere yönelik takviye programlarından yararlanan ve yararlanmak isteyenlerle yapılan araştırmalar gösteriyor ki, gençlerin yüzde 80’inden fazlası gelirini teminat eden ve toplumsal imkanları sağlanan kırsalda kalmak istiyor.
Türkiye’de süratle yaşlanan nüfusun tesiri bilhassa besin arz güvenliği için önemli bir risk. Çiftçilerin ortalama yaşı 59’a çıkarken, belde ve köylerde yaşayanların oranı ise yüzde 7’den yüzde 6.6’ya düştü. Gençlerin ve bayanların ziraî üretimde yer almaları için farklı dayanak programlarından ek teşviklerle faydalanmaları sağlanıyor.
5 NEDEN ÖNE ÇIKIYOR
Gençlerin tarımda beklentilerini şekillendiren 5 ana etkene dikkat çeken Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım İktisadı Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bülent Gülçubuk, “Birincisi çiftçi tarafındaki fiyat artışları ışığında ziraî üretimin algılanan riskleri ile yararları, ikincisi toprağa erişim ve sürece durumu, üçüncüsü gençlerin girdilere erişimi, girdi sübvansiyonları, dördüncüsü genç çiftçilerin tüketici olarak yaşamalarını devam ettirebilme durumu ve beşincisi kırsaldaki ömür şartlarıdır. Bu belirleyicilere nazaran gençlerin yarısından birden fazla tarımdan kopma eğiliminde. Ancak bu alanlardaki problemlerin giderilmesi, kaynaklara erişim, temel insani ihtiyaçları elde edebilme durumları gerçekleştiğinde ise gençlerin en az 2/3’ünün tarıma devam etme eğiliminde olduğu ortaya çıkmış” dedi.
5 TAHLİL DİKKAT ÇEKİYOR
Tarım oda ve birlikleri ile alanında uzman isimlerin genç çiftçilerin tarımdan uzaklaşma nedenleri ve tahlil teklifleri şu 5 unsurda birleşiyor:
■ Sigorta garantisini devlet vermeli, çiftçi ödemeleri sorun olmamalı.
■ Kırsal alanda sıhhat, eğitim, internet ve sosyokültürel alanlara yatırım yapılmalı.
■ Bitkisel ve hayvancal üretimde çiftçinin satışına devlet garanti vermeli.
■ Tarımın algısının düzgünleştirmek için ilkokuldan itibaren derslerde öne çıkarılmalı.
■ Çiftçilerin desteklemeler yanı sıra gelirini artıracak sistemler geliştirilmeli.
‘PRİM DERDİ’ OLMAMALI
Çiftçilerin bilhassa toplumsal teminat modeli olarak Bağ-Kur üzerinden prim ödeyerek süreç yapmalarının prim borcu ve daha sonra faizlerle kıymetli bir sorun haline geldiğini belirten ziraat odaları ise, daha kolay bir model ile sigorta sisteminin ‘ödeme derdi’ olmadan sağlanması gerektiğini belirtiyorlar.
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Lideri Şemsi Bayraktar evvelki gün yaptığı açıklamada, kırsalda çiftçilerin yaş ortalamasının 59’a çıktığını açıklamıştı. Yaşlanan nüfus ve gençlerin tarımdan kopmasının besin arz güvenliğinde çok önemli bir sorunu işaret ettiğini belirten Bayraktar, gençleri yine tarıma döndürecek programların acil formda hayata geçirilmesi gerektiğini söyledi. Buna nazaran, üreticilerin yüzde 35’i 65 yaşın üzerindeyken, yüzde 35’i ise 50-64 yaş aralığında. 18-32 yaş ortası genç çiftçilerin oranı ise yüzde 5.
18.5 MİLYAR LİRALIK KIRSAL KALKINMA DESTEĞİ
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da ramazanda çiftçiler ile yaptığı iftarda kırsalda hayat standardının yükseltilmesi, bayan ve genç nüfusun üretime teşvik edilmesine yönelik çalışmalarının sürdüğüne vurgu yapmıştı. Bu kesimlere kırsal kalkınma programlarında yüzde 50 ile yüzde 100 ortası hibe dayanaklarının bulunduğunu aktaran Erdoğan, “2025 yılında bütçeden ve milletlerarası kurum, kuruluşlardan kredi ve eş finansman takviyesiyle 18.5 milyar liralık kırsal kalkınma takviyesi vereceğiz” muştusunu iletmişti.
TÜM DÜNYA BUNA ÇALIŞIYOR
ABD’de 65 yaş üstü çiftçi sayısı ise toplamın yüzde 34’ünü oluşturuyor. Avrupa Birliği’nde ise yüzde 57.9’u 55 yaş üstü çiftçilerden oluşuyor. Japonya’da ziraî faaliyetleri ticari olarak yürüten hane halkının yüzde 10’u genç çiftçilerden oluşurken yüzde 90’ı 50 yaş ve üzeri çiftçilerden oluşuyor. Gelişmiş ülkelerde de tarımda çalışan nüfusu artıracak ve gençleri tarıma yönlendirecek sistemler geliştiriliyor. Bunların başında ise toplumsal garanti ve gelir artırıcı imkanlar var.
‘FİKİRDEN HASADA’
Gençlik ve Spor Bakanlığı Gençlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü de tarım bölümünde girişimcilik ve inovasyonu teşvik etmek gayesiyle Fikirden Hasada: Gençler İçin Tarımda Girişimcilik ve İnovasyon Programı’nı hayata geçiriyor. Bu yenilikçi program, 18-30 yaş ortası gençlerin tarım alanındaki yaratıcı fikirlerini geliştirmelerine ve projelerini fikir basamağından hasat etabına kadar hayata geçirmelerine dayanak olmayı hedefliyor.
Programa kabul edilen gençler, 30 Nisan 2025 tarihinde ilan edilecek. Buna nazaran gençlere çeşitli teşvik ve imkanlar sağlanacak.
FARKLI PROJELERLE DESTEKLENİYOR
Bugüne kadar uygulanan ve devam eden projelerle Tarım ve Orman Bakanlığı, gençler ile kadınlar için hibe başta olmak üzere teşvikler veriyor.
Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı (KKYDP), Makine-Ekipman Alımı Dayanakları, Uzman Eller Projesi, Genç Çiftçi Projesi, Ferdî Sulama Sistemlerinin Desteklenmesi, İştirak Öncesi Yardım Aracının Kırsal Kalkınma Bileşeni (IPARD) ve Dezavantajlı Alanlarda Uygulanan Kırsal Kalkınma Projeleri hayata geçirildi.
Geçen yıl 7 bin 62 projeye 8 milyar 596 milyon liralık hibe verilirken, bu hibelerle 15 milyar 528 milyon liralık yatırım gerçekleştirildi ve 7 bin 896 bireye de istihdam sağlandı.
IPARD I ve II programları kapsamında da 2007-2024 devrinde 25 bin 612 projeye takviye sağlanarak, faaliyete geçirilen 119 milyar 100 milyon liralık yatırımla 96 bin 257 kişilik istihdam oluşturuldu. IPARD III Programı ile ise takviyeler devam ediyor.
Tarımda değerli bir finansman gücü olarak Ziraat Bankası’nın ise onlarca farklı başlıkta dayanakları var. Gençlere ve bayanlara yönelik ise 3 milyon liraya kadar çeşitli imkanlarla dayanak kredileri sağlanıyor.
DUYGU ERDOĞAN / İSTANBUL – Genç çiftçiler kırsal alandan ve ziraî üretimden son yıllarda süratle uzaklaşıyor. Bunun yerine kendi gelirinden daha az olduğu halde ‘asgari ücret’ ile kentte çalışmayı tercih ediyor. Hususun uzmanları, buradaki temel etkenin sürdürülebilir gelir/güvence ve sosyokültürel alan varlığı olduğunu vurguluyor. Daha evvel genç çiftçilere yönelik dayanak programlarından yararlanan ve yararlanmak isteyenlerle yapılan araştırmalar gösteriyor ki, gençlerin yüzde 80’inden fazlası gelirini teminat eden ve toplumsal imkanları sağlanan kırsalda kalmak istiyor.
Türkiye’de süratle yaşlanan nüfusun tesiri bilhassa besin arz güvenliği için önemli bir risk. Çiftçilerin ortalama yaşı 59’a çıkarken, belde ve köylerde yaşayanların oranı ise yüzde 7’den yüzde 6.6’ya düştü. Gençlerin ve bayanların ziraî üretimde yer almaları için farklı dayanak programlarından ek teşviklerle faydalanmaları sağlanıyor.
5 NEDEN ÖNE ÇIKIYOR
Gençlerin tarımda beklentilerini şekillendiren 5 ana etkene dikkat çeken Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım İktisadı Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Bülent Gülçubuk, “Birincisi çiftçi tarafındaki fiyat artışları ışığında ziraî üretimin algılanan riskleri ile yararları, ikincisi yere erişim ve sürece durumu, üçüncüsü gençlerin girdilere erişimi, girdi sübvansiyonları, dördüncüsü genç çiftçilerin tüketici olarak yaşamalarını devam ettirebilme durumu ve beşincisi kırsaldaki ömür şartlarıdır. Bu belirleyicilere nazaran gençlerin yarısından birçok tarımdan kopma eğiliminde. Ama bu alanlardaki problemlerin giderilmesi, kaynaklara erişim, temel insani ihtiyaçları elde edebilme durumları gerçekleştiğinde ise gençlerin en az 2/3’ünün tarıma devam etme eğiliminde olduğu ortaya çıkmış” dedi.
5 TAHLİL DİKKAT ÇEKİYOR
Tarım oda ve birlikleri ile alanında uzman isimlerin genç çiftçilerin tarımdan uzaklaşma nedenleri ve tahlil teklifleri şu 5 hususta birleşiyor:
■ Sigorta garantisini devlet vermeli, çiftçi ödemeleri sorun olmamalı.
■ Kırsal alanda sıhhat, eğitim, internet ve sosyokültürel alanlara yatırım yapılmalı.
■ Bitkisel ve hayvancal üretimde çiftçinin satışına devlet garanti vermeli.
■ Tarımın algısının düzgünleştirmek için ilkokuldan itibaren derslerde öne çıkarılmalı.
■ Çiftçilerin desteklemeler yanı sıra gelirini artıracak sistemler geliştirilmeli.
‘PRİM DERDİ’ OLMAMALI
Çiftçilerin bilhassa toplumsal garanti modeli olarak Bağ-Kur üzerinden prim ödeyerek süreç yapmalarının prim borcu ve daha sonra faizlerle değerli bir sorun haline geldiğini belirten ziraat odaları ise, daha kolay bir model ile sigorta sisteminin ‘ödeme derdi’ olmadan sağlanması gerektiğini belirtiyorlar.
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Lideri Şemsi Bayraktar evvelki gün yaptığı açıklamada, kırsalda çiftçilerin yaş ortalamasının 59’a çıktığını açıklamıştı. Yaşlanan nüfus ve gençlerin tarımdan kopmasının besin arz güvenliğinde çok önemli bir sorunu işaret ettiğini belirten Bayraktar, gençleri tekrar tarıma döndürecek programların acil formda hayata geçirilmesi gerektiğini söyledi. Buna nazaran, üreticilerin yüzde 35’i 65 yaşın üzerindeyken, yüzde 35’i ise 50-64 yaş aralığında. 18-32 yaş ortası genç çiftçilerin oranı ise yüzde 5.
18.5 MİLYAR LİRALIK KIRSAL KALKINMA DESTEĞİ
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da ramazanda çiftçiler ile yaptığı iftarda kırsalda hayat standardının yükseltilmesi, bayan ve genç nüfusun üretime teşvik edilmesine yönelik çalışmalarının sürdüğüne vurgu yapmıştı. Bu kesimlere kırsal kalkınma programlarında yüzde 50 ile yüzde 100 ortası hibe dayanaklarının bulunduğunu aktaran Erdoğan, “2025 yılında bütçeden ve milletlerarası kurum, kuruluşlardan kredi ve eş finansman takviyesiyle 18.5 milyar liralık kırsal kalkınma dayanağı vereceğiz” muştusunu iletmişti.
TÜM DÜNYA BUNA ÇALIŞIYOR
ABD’de 65 yaş üstü çiftçi sayısı ise toplamın yüzde 34’ünü oluşturuyor. Avrupa Birliği’nde ise yüzde 57.9’u 55 yaş üstü çiftçilerden oluşuyor. Japonya’da ziraî faaliyetleri ticari olarak yürüten hane halkının yüzde 10’u genç çiftçilerden oluşurken yüzde 90’ı 50 yaş ve üzeri çiftçilerden oluşuyor. Gelişmiş ülkelerde de tarımda çalışan nüfusu artıracak ve gençleri tarıma yönlendirecek sistemler geliştiriliyor. Bunların başında ise toplumsal garanti ve gelir artırıcı imkanlar var.
‘FİKİRDEN HASADA’
Gençlik ve Spor Bakanlığı Gençlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü de tarım bölümünde girişimcilik ve inovasyonu teşvik etmek hedefiyle Fikirden Hasada: Gençler İçin Tarımda Girişimcilik ve İnovasyon Programı’nı hayata geçiriyor. Bu yenilikçi program, 18-30 yaş ortası gençlerin tarım alanındaki yaratıcı fikirlerini geliştirmelerine ve projelerini fikir basamağından hasat kademesine kadar hayata geçirmelerine takviye olmayı hedefliyor.
Programa kabul edilen gençler, 30 Nisan 2025 tarihinde ilan edilecek. Buna nazaran gençlere çeşitli teşvik ve imkanlar sağlanacak.
FARKLI PROJELERLE DESTEKLENİYOR
Bugüne kadar uygulanan ve devam eden projelerle Tarım ve Orman Bakanlığı, gençler ile kadınlar için hibe başta olmak üzere teşvikler veriyor.
Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı (KKYDP), Makine-Ekipman Alımı Takviyeleri, Uzman Eller Projesi, Genç Çiftçi Projesi, Ferdî Sulama Sistemlerinin Desteklenmesi, İştirak Öncesi Yardım Aracının Kırsal Kalkınma Bileşeni (IPARD) ve Dezavantajlı Alanlarda Uygulanan Kırsal Kalkınma Projeleri hayata geçirildi.
Geçen yıl 7 bin 62 projeye 8 milyar 596 milyon liralık hibe verilirken, bu hibelerle 15 milyar 528 milyon liralık yatırım gerçekleştirildi ve 7 bin 896 bireye de istihdam sağlandı.
IPARD I ve II programları kapsamında da 2007-2024 periyodunda 25 bin 612 projeye takviye sağlanarak, faaliyete geçirilen 119 milyar 100 milyon liralık yatırımla 96 bin 257 kişilik istihdam oluşturuldu. IPARD III Programı ile ise takviyeler devam ediyor.
Tarımda değerli bir finansman gücü olarak Ziraat Bankası’nın ise onlarca farklı başlıkta dayanakları var. Gençlere ve bayanlara yönelik ise 3 milyon liraya kadar çeşitli imkanlarla dayanak kredileri sağlanıyor.
